Τετάρτη 18 Ιουνίου 2014

69 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΑΠΕΤΑΝΙΟΥ ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ



(Αναδημοσίευση από την  Νέα Προοπτική - Τεύχος 573 Σάββατο 7 Ιουνίου 2014)


«Οι προσωπικότητες στην πολιτική, προπαντός στην επαναστατική πολιτική, παίζουν ένα τεράστιο ρόλο, γιγαντιαίο μάλιστα, όχι όμως αποφασιστικό. Εξελικτικές πορείες πιο βαθιές, με πρωταγωνιστές τις μάζες, καθορίζουν τελικά και την τύχη της προσωπικότητας.»
Αυτή η παράγραφος, γραμμένη λίγο πριν το 1930, από το Λέοντα Τρότσκι στην αυτοβιογραφία του, είναι φανερό πως συμπυκνώνει θεωρητικά, την παρουσία και το ρόλο του Άρη Βελουχιώτη, τη σχέση του με την κίνηση των μαζών. Ερμηνεύει σε μεγάλο βαθμό το μεγαλείο και το θαυμασμό που έζησε, όπως και το τραγικό του τέλος, κυνηγημένος από το «δημοκρατικό» κράτος της Βάρκιζας, και προδομένος από τους τυμβωρύχους του Κόκκινου Οκτώβρη, την ηγεσία του σταλινισμού στην Ελλάδα.

Οι διανοούμενοι και οι θεωρητικοί «επισκέπτες» του μεγαλείου του Άρη, όπως και όλοι οι σεχταριστές της σκέψης, που στέκονται στο λόγο της Λαμίας, ή στο χειροφίλημα στον παπά του χωριού, για να διαγράψουν μονοκοντυλιά τον πρωτοκαπετάνιο, δεν πρόκειται ποτέ να αντιληφθούν την ίδια τη διαλεκτική εξέλιξης των επαναστάσεων, που μπορούν να μετατρέπουν ένα γεωπόνο με το όνομα Θανάσης Κλάρας, σε σύμβολο του αγώνα ενάντια στους κατακτητές, όσο και στη ντόπια αντίδραση. Η άκριτη αποθέωσή του, από την άλλη, απηχεί την αμηχανία των «θαυμαστών» του, απέναντι στην ίδια την κίνηση των μαζών, των πληβειακών κοινωνικών στρωμάτων, καθιστώντας τους ηγέτες ουρανόσταλτους. Στη δεύτερη περίπτωση, οι επαναστάσεις και οι ηγέτες τους, κρίνονται από τα χαρτιά, και έτσι μέσα από τις αντιφάσεις του ηγέτη, καταδικάζεται η ίδια η κίνηση της μάζας, που οφείλει να είναι «καθαρή», σαφής προγραμματικά και πολιτικά, με ό,τι μπορεί να εννοεί κανείς κάθε φορά.

Ο Άρης είναι μέλος ενός κόμματος, που ήδη από το 1934 έχει προδιαγράψει τον πολιτικό του συμβιβασμό, σε μια στρατηγική δημοκρατικής επανάστασης, στάδιο και πρόλογο μιας σοσιαλιστικής επανάστασης, που θα έρθει αφού πρώτα ωριμάσουν οι παραγωγικές δυνάμεις στη χώρα, αποκτήσει περισσότερο προλεταριάτο έναντι των αγροτών. Ενός κόμματος που ζητάει κοινοβουλευτικές εκλογές για να αποφασίσει ο λαός πώς πρέπει να κυβερνηθεί. Εγγυάται την αστική τάξη και ασφάλεια τις κρίσιμες μέρες του Οκτώβρη του 1944, που η Αθήνα βρίσκεται στα χέρια του λαού. Που ξορκίζει τις δυνάμεις του στο βουνό να μην συγκρούονται με τους Άγγλους. Άλλωστε ο ίδιος ο Δεκέμβρης του 1944 για κορυφαία στελέχη του ΚΚΕ είναι μια παρεξήγηση. Ενός κόμματος τελικά, που όπως και τα υπόλοιπα στην Ευρώπη εκείνη την κρίσιμη περίοδο, είναι προξενεία της σταλινικής ηγεσίας, μιας ηγεσίας που αφού έχει στραγγαλίσει την ισπανική επανάσταση αναλαμβάνει να εξασφαλίσει την ηρεμία στη Βαλκανική. Η επανάσταση στο παρόν εξοντώνεται, στο όνομα του Οκτώβρη και του μπολσεβικισμού, ή καλύτερα στο όνομα της εξαμβλωματικής αντιστροφής τους, στο όνομα του σοσιαλισμού σε μια μόνο χώρα.

Είναι αλήθεια πως ο Άρης τυπικά δεν διαφοροποιείται από αυτό το θεωρητικό πλαίσιο. Δεν σπάει ιδεολογικά από το σταλινισμό στο ιδεολογικό επίπεδο, δε γενικεύει θεωρητικά την υπαρκτή κριτική που κάνει σε συντρόφους του για την γραφειοκρατία στο κόμμα. Αλλά και πολιτικά πάντα πειθαρχεί στις αποφάσεις, ό,τι πράττει έχει έστω την τυπική έγκριση ή συναίνεση του κόμματος. Πειθαρχεί ακόμα και στη Συμφωνία της Βάρκιζας.

Ταυτόχρονα όμως είναι ένας αγωνιστής που έχει παλέψει στην μεγαλούπολη. Έχει εμπειρία από τους εργατικούς αγώνες της περιόδου. Όπως επίσης «ακούει» το βογγητό της υπαίθρου, το ξεκλήρισμα των χωρικών που χάνουν γη, εισόδημα, τη ζωή τους και την αξιοπρέπειά τους. Το γεγονός ότι ζητάει, σχεδόν παρακαλά στη συνάντηση με το Π.Γ., το 1941, να βγει ένοπλα στο βουνό, είναι η ανώτερη συμπύκνωση της τάσης που αρχίζει και σχηματίζεται μέσα στους προχωρημένους εργάτες και αγρότες, πως οι οικονομικές απεργίες, που στην αρχή προωθεί η κομματική ηγεσία, σε συνθήκες κοινωνικού ολέθρου και φυσικής εξόντωσης από τους κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους, δεν μπορούν να επιφέρουν αλλαγή της κατάστασης. Αντιλαμβανόταν τη δύναμη των επαναστατικών παθών που υπήρχαν μέσα στους καταπιεσμένους εργάτες και χωρικούς.

Ο Άρης, μέσα στις συνθήκες μιας επανάστασης, που συνένωνε τους πληβείους της πόλης και του χωριού, στηρίζει με τα όπλα των ανταρτών του, μια άλλη εξουσία στην Ελεύθερη Ελλάδα. Ο λαός αυτοκυβερνάται. Η λαοκρατία δεν έχει το περιεχόμενο του σαθρού σταλινικού σχήματος των εκλογών και του σεβασμού στο αστικό πολιτικό παιχνίδι. Η δικαιοσύνη γίνεται λαϊκή. Ο κλέφτης, ο μαυραγορίτης, ο συνεργάτης των κατακτητών βιώνουν την επαναστατική νέμεση. Τα παιδιά βιώνουν μια διαφορετική εκπαίδευση σε σχολεία ανοικτά στα πρώτα βήματα της εξουσίας των εκμεταλλευόμενων. Η γυναίκα αρχίζει να υψώνεται σε ισότιμο μαχητή. Επιτρέπει τις απαλλοτριώσεις των κτημάτων των τσιφλικάδων. Η επανάσταση, σπρωγμένη από τις ανάγκες των υποκειμένων που την πραγματώνουν, σπάει τα σχήματα του ΚΚΕ, διαλύει τα στάδια, συνθέτει την απελευθέρωση από τους κατακτητές με την κοινωνική απελευθέρωση. Υλοποιεί τελικά μια άλλη εξουσία που είναι και το τελικό και καθοριστικό ερώτημα κάθε ταξικής αντιπαράθεσης, και μέσα στις συνθήκες της κατοχής.

Και ο λόγος της Λαμίας; Ο σεβασμός στους παπάδες και σε πολιτισμικές προλήψεις των χωρικών; Η ίδια η επανάσταση 1941-1949, είναι μια επανάσταση που ενσωματώνει και συμπυκνώνει όλα τα άλυτα εγχειρήματα κοινοτικής αυτοδιοίκησης ήδη από το 1821, και τα ανεκπλήρωτα όνειρα των ηττημένων πληβείων της ελληνικής επανάστασης στους τρεις εμφυλίους πολέμους πριν την ανεξαρτησία. Κουβαλά την Κομμούνα, όπως επίσης και αδικαίωτα αστικοδημοκρατικά αιτήματα. Έχει το 1905 και το Φλεβάρη του 1917. Κυρίως όμως την τελική σφραγίδα τη βάζει ο Οκτώβρης, γιατί η επανάσταση 1941-1949, είναι μια επανάσταση της ιμπεριαλιστικής εποχής, της εποχής της σήψης του συστήματος. Η Ελεύθερη Ελλάδα του Άρη, στέκεται απένατι σε όλες τις διεθνείς ιμπεριαλιστικές συμφωνίες μοιρασιάς των σφαιρών επιρροής και αντιμετώπισης του ελληνικού προβλήματος (Λίβανος, Καζέρτα, Τεχεράνη κ.τ.λ.), στις οποίες πειθαρχεί, αν δεν προσδοκά κιόλας το κόμμα του. Γι’ αυτό και όλες αυτές οι αντιφάσεις και τα ιστορικά αιτούμενα, έχουν ως τελικό κοινό παρονομαστή την επίλυση με αξεχώριστο τρόπο του ζητήματος της κατοχής, και του ζητήματος της εξουσίας των εργατών και των αγροτών.

Έτσι ο πρωτοκαπετάνιος, δεν αποτυπώνει ένα τυχαίο ιστορικό γεγονός, ένα ανερμήνευτο επεισόδιο της ιστορικής εξέλιξης, αλλά είναι προϊόν όλης της προηγούμενης ιστορίας της πάλης των καταπιεσμένων στην Ελλάδα. Είναι ριζωμένος μέσα σε αυτή. Η επέμβασή του στα γεγονότα δεν είναι αποτέλεσμα της τύχης. Και μάλιστα, δε θα μπορούσε να γίνει και αλλιώς· διαπαιδαγωγώντας με αυτό τον τρόπο τους συντρόφους του και τους αγρότες που αυτοκυβερνώνται, διαπαιδαγωγείται και ο ίδιος. Μπορεί, όπως είπαμε, τυπικά να υπακούει στο Κόμμα, αλλά δυσφορεί πλέον όλο και πιο συχνά, ιδιαίτερα από το 1943 και μετά, και το κοινωνεί με τους συντρόφους του. Με αποκορύφωση τη Βάρκιζα όπου κρύβει όπλα, γιατί προβλέπει τη μαζική καθημερινή εξόντωση των συντρόφων του, όλων όσων πολέμησαν τον κατακτητή και τα ντόπια όργανά του, τους ταγματασφαλίτες, τους δοσίλογους και τους μαυραγορίτες.

Ο Άρης μάταια θα περιμένει μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας τον Ζαχαριάδη, με την ελπίδα να διορθώσει τα πράγματα και να του επιτρέψει να δημιουργήσει και πάλι επαναστατικό στρατό, με πυρήνα τους χιλιοτραγουδισμένους μαυροσκούφηδές του. Θα είναι και η τελευταία, οδυνηρή, απογοήτευσή του από το ΚΚΕ. Στις 12 Ιούνη 1945 και ενώ περιμένει συνάντηση με το Ζαχαριάδη, αυτός την ίδια στιγμή δημοσιεύει το γνωστό άρθρο στο Ριζοσπάστη, που καθιστά ανάξιο τον πρωτοκαπετάνιο, ακόμα και να πιει νερό από κομματικό χέρι. 4 μέρες αργότερα, στις 16 Ιουνίου 1945, το κεφάλι του μαζί με αυτό του συντρόφου του Τζαβέλα, θα κρεμαστεί προς παραδειγματισμό στην πλατεία των Τρικάλων, στην ίδια πλατεία, τι ειρωνεία άραγε, που ο Σιάντος ανήγγειλε τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ.

Τόσο η κομματική σταλινική ορθοδοξία, όσο και η ευρωκομμουνιστική φιλολογία, καθιστούν τον Άρη ένα άδειο εικόνισμα, όταν εκτιμούν πως οι συσχετισμοί δεν επέτρεπαν τέτοιου είδους ένοπλα εγχειρήματα, ιδιαίτερα μετά τη Βάρκιζα. Είναι άλλη μια έκφραση της εθνικής αντιμετώπισης της ιστορίας του κινήματος, που έτσι το καθιστά ένα άθροισμα ελιγμών, τακτικισμού, γενικά και αόριστα λαθών πάνω σε μια σωστή γραμμή. Στην πραγματικότητα ο Άρης, η ίδια η ελληνική επανάσταση είχε το διεθνές περιβάλλον, και ιδιαίτερα το ευρωπαϊκό μετά τον πόλεμο (το βαλκανικό ιδιαίτερα), όχι μόνο να ανθίσει η ίδια, τόσο στο πρώτο όσο και στο δεύτερο αντάρτικο, αλλά πολύ περισσότερο να ανοίξει μια ολόκληρη εποχή για την σοσιαλιστική επανάσταση στην Ευρώπη. Περνώντας από τη Γιουγκοσλαβία και την Ιταλία, η επανάσταση θα μπορούσε να φτάσει στην καρδιά της Ευρώπης.

Για όλους αυτούς τους λόγους ο Άρης θα είναι πάντα ένα παράδειγμα για κάθε επαναστάτη, για κάθε κομμουνιστή. Η μισή αναγνώριση που του έκανε η κομματική ηγεσία του ΚΚΕ, μετά από μισό και πλέον αιώνα, είναι κηλίδα και όνειδος που συνοδεύει τους ίδιους τους συγγραφείς και εμπνευστές της. Ο Άρης δεν έχει ανάγκη από την αναγνώρισή τους. Αποτελεί παράδειγμα για όλους μας, γιατί υπόταξε τους όρους της ατομικής του ύπαρξης, τις ιδέες και τις ηθικές του αντιλήψεις σε ιστορικούς σκοπούς ασυμβίβαστους με την εκμεταλλευτική καπιταλιστική κοινωνία, όπως και με τους ψευδεπίγραφους ηγέτες των εκμεταλλευόμενων, που συνέδραμαν συστηματικά εκείνη την περίοδο στη συνέχιση των συμβιβασμών με την αστική εξουσία.

Τελικά, ο Άρης Βελουχιώτης, ζει μέσα στις ζωές όλων όσων ξυπνάνε κάθε μέρα με την επίγνωση των δεσμών της εκμετάλλευσης. Που έχοντας συνειδητοποιήσει τα ιστορικά καθήκοντά τους, αλλά και σπρωγμένοι από την ανάγκη, αγωνίζονται καθημερινά για την εργατική εξουσία και την κατάργηση κάθε εξουσίας.

 
Νίκος Πελεκούδας


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου